आले ( अद्रक )
या पिकाच्या लागवडीसाठी मध्यम प्रतीची, भुसभुशीत कसदार तसेच चांगला निचरा होणारी जमीन ही योग्य असते. नदीकाठची गाळाची जमीन ही कंद वाढण्याच्या द्रुष्टीने योग्य असतो. जर हलक्या जमिनीमध्ये आल्याची लागवड करायची असल्यास त्यामध्ये भरपूर शेणखत, कंपोस्ट खत किंवा हिरवळीच्या खतांचा वापर करावा जेणेकरून अद्रकीचे उत्पन्न चांगल्यापैकी येईल. जमिनीची खोली ही कमीत कमी 30 से. मी. असावी
आले ( अद्रक )
आले (अद्रक ) खत व्यवस्थापन
आले या पिकास एकूण १६ अन्नद्रव्यांची कमी आधीक प्रमाणात आवश्यकता असते . म्हणून खतांचा वापर करतांना संतुलित व प्रमाणातच खतांचा वापर करावा . आले लागवडीच्या वेळी जमीन तयार करत असतांना हेक्टरी १२० किलो नत्र ( युरिया ) , ७५ किलो पालाश ( पोटॅश ) आणि ७५ किलो स्फुरद (सुपर फॉस्फेट ) हे लागवडीच्या वेळी द्यावे. आले पिकाची उगवण पूर्ण झाल्यानंतर साधारणतः १ महिन्याने नत्र ( युरिया ) खताचा निम्मा हप्ता द्यावा. व राहिलेले अर्धे नत्र हे २.५ ते ३ महिन्याने ( उटाळणीच्या वेळी ) द्यावे . त्यावेळी १.५ ते २ टन निंबोळी पेंड द्यावी.
आले अंतर मशागत
आले लागवडीच्यावेळी तांननाशकांचा वापर केलेला नसल्यास वेळच्या वेळी खुरपणी करावी व तसेच उटाळणी ही पीक २.५ ते ३ महिन्याचे असताना करावी. यासाठी लांब दांड्याच्या खुरप्याने माती हलवली जाते. यामुळे मुळया तुटून त्याठिकाणी नवीन तंतुमय मुळे फुटतात. आल्याच्या पिकास साधारण पाचव्या ते सहाव्या महिन्यात फुले येतात. त्यांना हुरडे बांड असे म्हणतात. उशीरात उशिरा उटाळणी ही हुरडे बांड ( फुले ) येण्यापूर्वी करावी. हुरडे बांड फुटल्यानंतर या पिकाच्या पानांची वाढ थांबून फन्यांची वाढ होण्यास सुरुवात होते. उटाळणी केल्यानंतर पाण्याचा हलका तान द्यावा, म्हणजे फूटवे चांगले फुटतात. ( उटाळणी केली नाही तर उत्पन्नामद्धे १० ते १५ टक्क्यांची घट येऊ शकते )
आल्यामध्ये अंतर पीक
आल्यामध्ये अंतर पीक घेत असतांना अंतर पिकाची मुख्य पिकाशी स्पर्धा होणार नाही याची खबरदारी घ्यावी . आल्यामध्ये अंतर पीक म्हणून कोथिंबीर, मिरची, झेंडू, तूर, गवार यासारखी पिके घेता येतात.
( उत्पन्नात वाढ होण्यासाठी तसेच तंतूंचे प्रमाण कमी करण्यासाठी नॅप्थील अँसेटीक अँसिड व युरियाचा वापर ६० आणि ७५ व्या दिवशी शिफारशीप्रमाणे फवारनीद्वारे करावा. )
आल्यामध्ये कीड नियंत्रण
१ ) कंद माशी :-
आले या पिकावर कंद मशीचा प्रादुर्भाव आढळतो . ही माशी काळपट रंगाची असून डासासारखी पण आकाराने मोठी असते . ही माशी खोडाजवळ अंडी घालते व आळ्या उघड्या गड्ड्यांमध्ये ( कंदामध्ये ) शिरून त्यावर उपजीविका करतात. आळीने कंद पोखरल्यामुळे त्यात बुरशीचा प्रादुर्भाव होतो व नंतर कंद कुजतात ( सडतात )
उपाय :-
कंद माशीच्या नियंत्रणासाठी कंद माशी दिसताच क्विनॉलफॉस ( २५ टक्के प्रवाही ) २० मि.लि. किंवा १० टक्के कार्बारील २० किलो प्रती हेक्टरी धुरळावी किंवा डायमीथोएट १५ मी. ली. प्रती १० लीटर पाण्यामध्ये मिसळून १५ दिवसाच्या अंतराने आलटून पालटून फवारावे. फोरेट ( १० टक्के दनेदार ) प्रती हेक्टरी २५ किलो या प्रमाणात झाडाच्या बुंध्याभोवती पसरावे व पाऊस न पडल्यास लगेच उथळ पाणी द्यावे. ( सडलेले किंवा अर्धवट कुजके बियाणे लागवडीस वापरू नयेत )
पाने गुंडाळणारी आळी
२ ) पाने गुंडाळणारी आळीपाने गुंडाळणार्‍या आळीचा रंग हिरवा असून ती अंड्यातून बाहेर पडल्यानंतर स्वतः च्या शरिराभोवती पान गुंडाळून घेते व आत राहून पाने खाते ( पाने गुंडाळणार्‍या आळिच्या किडींचा प्रादुर्भाव हा ऑगस्टच्या शेवटच्या आठवड्यापासून ते नोव्हेंबरच्या दुसर्‍या आठवड्यापर्यंत दिसतो. )
उपाय :-
आळीने गुंडाळलेली पाने गोळा करून नष्ट करावीत. डायक्लोरव्हॉस १० मी. लि. किंवा कार्बारिन ४० ग्रॅम प्रती १० लीटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी. ( प्रादुर्भाव जास्त वाटल्यास अंतरप्रवाही कीटकनाशकांचा वापर करावा )
३ ) खोड पोखरणारी आळी
खोड पोखरणारी आळी ही छोट्या खोडाला छिद्र करून उपजीविका करते. या आळीने छिद्र पाडल्यामुळे खोड पिवळे पडून वाळण्यास सुरुवात होते आळिने पाडलेल्या छिद्रावर जाळीदार भाग दिसतो. (खोड पोखरणारी आळीचा प्रादुर्भाव जुलै ते ऑक्टोंबरमध्ये आढळतो.)
उपाय :-
खोड पोखरणार्‍या आळिच्या नियंत्रणासाठी १ महिन्याच्या अंतराने १० मी.ली. मॅलेथीऑन प्रती लीटर पाण्यात मिसळून आलटून पालटून फवारणी करावी.
आले पिकावरील रोग
१ ) मुळकुज , कंदकुज ( गड्डे कुज )
आल्यावरील मुळकुज ही फ्यूजारियम पिथियम व रायझोक्टोनिया इत्यादि बुरशीमुळे होते. त्याची लक्षणे ही पाने टोकाकडून बुंध्याकडे वाळत जातात . तसेच सुरूवातीला पानांचे शेंडे वरुण व कडांनी पिवळे पडून खालपर्यंत वाळत जातात. खांडाचा जमीनिलगतचा भाग काळपट राखाडी रंगाचा पडतो व याठिकांची माती बाजूला करून पहिली असता गड्डीही काळी पडलेली व निस्तेज झालेली दिसते. हा रोग प्रामुख्याने सूत्रकृमी किंवा खुरपणी , आंतरमशागत करतांना कंदाला इजा झाल्यास, त्यातून बुरशींचा प्रादुर्भाव होतो व कंद कुजण्यास सुरुवात होते.
उपाय :-
जमिनीतील पाण्याचा निचरा करावा. तसेच लागवडीसाठी वापरावयाचे कंद हे कर्बेन्डेंझिम १५ ग्रॅम + इकालक्स २० मी.ली. या बुरशींनाशकांचे द्रवण हे १० लीटर पाण्यात तर करून त्यामध्ये कंद हे २० मिनिटे बुडवून लावावे. लागवडीच्या वेळी रोगमुक्त बियाण्याचाच वापर करावा. शेतामध्ये हा रोग आढळून आल्यास बुरशीनाशकांची आलटून पालटून फावारणी करावी.
२ ) पानावरील ठिपके
या रोगाची सुरुवात ही कोवळ्या पानावर होते व नंतर ती सर्व पानावर पसरते पानावर असंख्य गोलाकार ठिपके तयार होतात .
उपाय :-
पानावर अशा प्रकारचे ठिपके आढळून आल्यास २५ ते ३० ग्रॅम मॅनकोझेप किंवा १० ते १५ ग्रॅम कर्बेन्डाझिम या बुरशींनाशकांची प्रती १० लीटर पाण्यात मिसळून फवारणी करावी ( हवामान परिस्थितीनुसार सप्टेंबर ते नोव्हेंबर महिन्यात १५ ते २० दिवसांच्या अंतराने बुरशींनाशकांची फवारणी घ्यावी )
३ ) सूत्रकृमी
सूत्रकृमी या मुळातील रस शोषण करतात. त्यामुळे पिकांची वाढ खुंटते व पाने पिवळी पडतात. सूत्रकृमींनी केलेल्या छिद्रातून कंद्कुजीसाठी करणीभूत असणार्‍या बुरशींचा सहज प्रादुर्भाव होतो.
उपाय :-
सूत्रकृमींच्या नियंत्रणासाठी लागवडीच्या वेळी प्रती हेक्टरी ५ किलो ट्रायकोडर्मा + चांगल्या प्रकारे कुजलेले शेणखत मिसळून द्यावे किंवा प्रती हेक्टरी फोरेट ( १० जी ) २५ किलो या प्रमाणात जमिनीमध्ये मिसळून द्यावे किंवा १८ ते २० क्वींटल निंबोळी पेंड जमिनीत मिसळून द्यावी.
( 🙏 शेतकरी मित्रांना नम्र विनंती जर माहिती आवडल्यास आपल्या ईतर शेतकरी बांधवांना शेअर करा जेणे करून त्यांनाही या महितीचा उपयोग होईल 🙏 )
छान माहिती आहे
Dhanywad
चागली माहिती आहे